13 Νοε 2011

Μόνοι μας θα σωθούμε!

Από την Ελλάδα της μιζέριας,
στην άλλη Ελλάδα της ελπίδας

Πέρα από την ανάγκη σήμερα για αλλαγή του πολιτικού συστήματος και την έξοδο από τη φαυλοκρατία του δικομματισμού, το ίδιο σημαντικό θεωρείται -και είναι- η παραγωγική ανασυγκρότηση της οικονομίας, με στόχο την άμεση εξισορρόπηση του εμπορικού ισοζυγίου και την αυτάρκεια στα βασικά αγαθά με την κινητοποίηση και την ορθολογική αξιοποίηση των πόρων, κοινωνικών και φυσικών. Αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα που ορθώνεται μπροστά μας ως «επείγον ζήτημα».
Όλοι αντιλαμβανόμαστε ότι δεν θα απαλλαγούμε εύκολα από τη «Λερναία Ύδρα» της πολύπλευρης κρίσης, της διεθνούς τοκογλυφίας και του δημόσιου χρέους, άρα και τη λεγόμενη ύφεση και την ανεργία, ανεξάρτητα αν θα πτωχεύσουμε ή δεν θα πτωχεύσουμε, ανεξάρτητα αν θα μείνουμε στο ευρώ ή θα πάμε στη δραχμή. Όμως, ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας είναι η παραγωγή και το ίδιο το μοντέλο παραγωγής και κατανάλωσης.

Άκουγα πριν αρκετό καιρό σε τοπικό ραδιόφωνο έναν εκπρόσωπο Κίνησης που υποστηρίζει μεγάλη τουριστική επένδυση στην περιοχή της Φθιώτιδας να τονίζει με δραματικό τρόπο το πρόβλημα της ανεργίας στην περιοχή και τα αδιέξοδα των νέων. Και κατέληγε στο εύκολο συμπέρασμα ότι η μόνη λύση σήμερα - και μονόδρομος - είναι οι ξένες επενδύσεις. Να έρθουν δηλαδή οι ξένοι να «επενδύσουν» τα χρήματά τους κι εμείς να κερδίσουμε θέσεις εργασίας. Η πλήρης εξάρτηση, το ξεπούλημα και η υποταγή παρουσιάζεται ως μονόδρομος για την ελληνική οικονομία και κοινωνία. Το «πέσε πίτα να σε φάω» και το «να έρθουν οι ξένοι να μας βγάλουν από τα αδιέξοδα», που μας οδήγησε το αποτυχημένο πολιτικό σύστημα, είναι στο μυαλό των περισσοτέρων.

Όποιος φυσικά διακατέχεται από την ιδεολογία της «ψωροκώσταινας», της μικρής Ελλαδίτσας, που «δεν μπορεί να τα βγάλει πέρα μόνη της», αυτά τα βλέπει ως αυτονόητα. Στην ίδια κατεύθυνση κινούνται η θεοποίηση των «αγορών», οι χρηματιστηριακοί δείκτες, η καθημερινή πλύση εγκεφάλου από τα «παπαγαλάκια» των ΜΜΕ με τους φόβους που μας καλλιεργούν και που κοντεύουν να μας κάνουν όλους «έλληνες ασθενείς». Να μας κάνουν δηλαδή να πιστέψουμε ότι κάποιοι προσπαθούν να μας σώσουν, ντε και καλά, γιατί το έχουν βάλει «σκοπό της ζωής τους». Τόσο καλοί είναι! Το ερώτημα είναι: Εμείς «έχουμε σκοπό στη ζωή μας»; ή θα τους αφήσουμε να «μας πάρουν το σπίτι και να μας δώσουν την καρέκλα να κάτσουμε»; Γιατί αυτό μας κάνουν• και οι πολιτικοί μας, οι ηγέτες μας, ως τώρα, αλλά και σήμερα ακόμα, τους λένε «ευχαριστώ»! Και το κακό είναι ότι η αποδοχή της οικονομικά υπόδουλης Ελλάδας, της χώρας – προτεκτοράτο, δεν αφήνει πολλά περιθώρια για οράματα και έμπνευση.

Η ευθύνες των τοπικών κοινωνιών και της Αυτοδιοίκησης
Το σοβαρό κατά την άποψή μας θέμα, που αφορά όλους μας, αλλά κυρίως αυτούς που αποφασίζουν σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, είναι: τί εναλλακτικές προοπτικές ευημερίας έχουν να προτείνουν οι τοπικές κοινωνίες. Πόσο καθημερινά και οργανωμένα «βασανίζονται» για το «δέον γενέσθαι» στην παραγωγή η Περιφέρεια, ο Δήμος, το Επιμελητήριο, ο Συνεταιρισμός, το Εργατικό Κέντρο, ο τοπικός Σύλλογος.

Έχει δημιουργηθεί, είναι γεγονός, μια νοοτροπία - ιστορικά θα λέγαμε - στις τοπικές κοινωνίες, της παθητικής αντιμετώπισης και της αποδοχής ενός προστατευτικού κεντρικού μοντέλου άσκησης πολιτικής, που στην ουσία θέλει να ασκεί πλήρη έλεγχο στους πολίτες. Πρέπει δηλαδή να μας πει κάποιος «από πάνω», απέξω, από αλλού, βασικά από κει που εκπορεύεται το χρήμα, τι θα κάνουμε. Τι θα παράγουμε και πώς…

Στον αντίποδα αυτής της νοοτροπίας είναι η κινητοποίηση των τοπικών κοινωνιών να αποφασίσουν, να πάρουν την τύχη τους στα χέρια τους. Να δουν αυτοί το μέλλον τους, - κι όχι να τους το δείχνουν άλλοι - και να προσπαθήσουν να ζήσουν με τους δικούς τους πόρους. Διαφορετικά η αδράνεια και η απραξία τους θα αφήνει το κρίσιμο αυτό κενό, το οποίο έρχονται να καταλάβουν οι πάσης φύσης «έμποροι των εθνών» με τις πραμάτειες τους. Την πόρτα στους «εμπόρους των εθνών» θα την κλείσεις μόνο με δημιουργικές τοπικές και περιφερειακές βιώσιμες προτάσεις• και κυρίως πράξη.

Η πραγματικότητα βέβαια δείχνει ότι κυρίως η Αυτοδιοίκηση, οι Δήμοι και η Περιφέρεια, είναι «απόντες» και δεν έχουν συνειδητοποιήσει τις ιστορικές τους ευθύνες. Δεν συζήτησαν και δεν συζητούν ένα σχέδιο για την οικονομία και την κοινωνία, ένα σχέδιο που να μπορεί να ενισχύσει την άμυνα της Περιφέρειας και του Δήμου απέναντι στην δεινή θέση που έχουμε περιέλθει όλοι, και κυρίως τα χαμηλότερα στρώματα, οι εργαζόμενοι, οι αγρότες, οι μικρομεσαίοι.

Οι «κεντρικές» προτάσεις, τα διάφορα προγράμματα, κυρίως ευρωπαϊκά, έρχονται από το παρελθόν. Είναι στη λογική της απορρόφησης χρημάτων, της υποαπασχόλησης για την πλασματική μείωση των ποσοστών ανεργίας, της προνοιακής ίσως αντιμετώπισης των πραγμάτων. Όμως χρειαζόμαστε προγράμματα κυρίως στη δημιουργία υποδομών, κινήτρων και προϋποθέσεων για αύξηση της τοπικής παραγωγής είτε στον αγροτικό τομέα, είτε στη βιοτεχνία και τη βιομηχανία, είτε στον τουρισμό και τις υπηρεσίες, για τη βελτίωση της κατάστασης της πραγματικής οικονομίας και δημιουργία θέσεων εργασίας. Χρειαζόμαστε τοπικά και περιφερειακά σχέδια δράσης βιωσιμότητας και ευημερίας με στόχο την αυτάρκεια και με τον συντονισμό της Αυτοδιοίκησης, εκτιμώντας ως κύριο πρόβλημα το γεγονός ότι «εισάγουμε» πολύ περισσότερα από αυτά που «εξάγουμε», καταναλώνουμε πολύ περισσότερα από αυτά που παράγουμε.

Πρώτιστο μέλημά μας, δείκτες και στόχοι παντού, ξεκινώντας από το πού βρισκόμαστε σήμερα: Πρώτον από την άποψη της παραγωγής, στον πρωτογενή τομέα (γεωργία, αλιεία, κτηνοτροφία, δασοπονία, μεταλλεία), στον δευτερογενή τομέα (χειροτεχνία, βιοτεχνία, βιομηχανία), στον τριτογενή τομέα (τουρισμό, εμπόριο, υγεία, εκπαίδευση, μεταφορές, επικοινωνίες, ελεύθερα επαγγέλματα) και στις ανανεώσιμες και της ήπιας μορφής πηγές ενέργειας. Και δεύτερον από την άποψη της κατανάλωσης, ως προς τα εισαγόμενα προϊόντα, τα ελληνικά προϊόντα, τα προϊόντα της Περιφέρειας και τα τοπικά προϊόντα της Περιφερειακής Ενότητας Φθιώτιδας.

Στόχος, η αύξηση της τοπικής παραγωγής σε κάθε τομέα, η μείωση των εισαγωγών και η κατανάλωση τοπικών προϊόντων. Η βελτίωση του τοπικού «εμπορικού ισοζυγίου», η μείωση της ανεργίας κάτω από τον εθνικό μέσο όρο, η βελτίωση της ενεργειακής κατάστασης.

«Θα σας πω κάτι από τη δική μου πείρα. Η οικογένειά μου ανήκε στην εργατική τάξη και υπήρχαν πολλοί άνεργοι. Αντικειμενικά τότε η κατάσταση ήταν πολύ χειρότερη απ’ ό,τι είναι τώρα. Υποκειμενικά, όμως, τότε ήταν πολύ καλύτερα τα πράγματα ως προς την προοπτική. Τώρα επικρατεί κυρίως μια τεράστια απελπισία σε σχέση με το μέλλον, ενώ τότε κυριαρχούσε η ελπίδα ότι “δεν έχουμε τίποτε, αλλά μπορούμε να κάνουμε πράγματα για ένα καλύτερο αύριο”. Μαζευόμασταν και κουβεντιάζαμε για το πώς θα βελτιώσουμε την κατάσταση για την οικογένειά μας. Αυτό ακριβώς πρέπει να κάνει κάθε μικρή κοινωνική ομάδα τώρα και στην Ελλάδα»
Νόαμ Τσόμσκι, ΒΗΜagazino, 16/10/2011

Λαμία, Νοε 2011
Στέφανος Σταμέλλος
Μέλος των Οικολόγων Πράσινων

1 Ιουν 2011

Πυρα απο το “κλαμπ” των υποστηρικτων του atalanti hills δεχθηκε η Νελλη Ψαρρου

Ιερά εξέταση στην Αταλάντη

Ρεπορτάζ της εφημερίδας ΣΕΝΤΡΑ
http://sentra.sterea.gr1230_SENTRA_LAMIAS_20110530.pdf
Ηρθε αντιμέτωπη με δήθεν αγανακτισμένους πολίτες της περιοχής που μάχονται υπέρ της επένδυσης για το Atalanti Hills η πανεπιστημιακός Νέλλυ Ψαρρού που παρουσίασε το ντοκιμαντέρ «Golfland» το Σάββατο το βράδυ, προσκεκλημένη της Κίνησης Πολιτών που έχει συγκροτηθεί στην περιοχή.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ορισμένοι από αυτούς που διαχρονικά αποτελούν τον κεντρικό πυρήνα της ενίσχυσης των επιλογών της εταιρίας επιτέθηκαν με φραστικές αναφορές αλλά και με [...]αρκετά υπονοούμενα δείχνοντας ότι δεν αντέχουν όχι μόνο στο δημόσιο διάλογο αλλά πολύ περισσότερο δεν αντέχουν να βλέπουν αποτυπωμένη μια πραγματικότητα με σαφείς αποστάσεις από τη μια και την άλλη πλευρά.
Μέσα στα 80 λεπτά της προβολής το συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ προσπαθεί να καταγράψει προσδοκίες, ελπίδες, αλλά και απογοητεύσεις από διάφορα σημείατης χώρας όπου είτε δημιουργήθηκαν, είτε έχουν εκφραστεί προθέσεις για να δημιουργηθούν, γήπεδα γκολφ μαζί με τουριστικές επενδύσεις.
Περιορίζεται μόνο στον Ελλαδικό χώρο, χωρίς να αποτυπώνει την κρίση που αφήνει πίσω του ένα τέτοιο εγχείρημα από τη στιγμή που εγκαταλείπονται τέτοιου είδους επενδύσεις. Οι επιστήμονες έκαναν αναφορές στο συγκεκριμένο θέμα μέσα στο ντοκιμαντέρ αναδεικνύοντας συγκεκριμένα στοιχεία σε ό,τι αφορά τις νέες μεθόδους για μείωση της κατανάλωσης νερού και πολύ δε περισσότερο στοιχεία που έχουν σχέση με το επενδυτικό ρίσκο.
Είναι ακόμη χαρακτηριστικό ότι στις περισσότερες περιπτώσεις καταπίπτει ο μύθος περί τοπικής ανάπτυξης, περί κάλυψης της ανεργίας ή ακόμη και για προώθηση των τοπικών προ όντων. Ακόμη και οι επενδυτές κάνουν λόγο για προσπάθεια προσαρμογής του τοπικού πληθυσμού σε τέτοιο μοντέλο παραγωγής, χωρίς βεβαίως οι ίδιοι οι επενδυτές σε παρόμοια σχέδια να ξεχνούν τους νόμους της αγοράς και ιδιαίτερα την διαμόρφωση του κόστους.
Αναλύοντας όλες τις περιοχές που έχουν καταγραφεί θετικά εγχειρήματα από τους επιστήμονες ότι από μόνο του ένα γήπεδο γκολφ δεν έχει να προσθέσει κάτι, αλλά αντίθετα συνδυασμένο με περιοχές δεύτερης κατοικίας αποκτά μια άλλη δυναμική και άλλη δυνατότητα.
Καταλήγει στην πράξη ότι το σύνολο των εταιρειών που εμπλέκονται με όλες αυτές τις επενδύσεις δεν είναι αυτές καθ’ αυτές που παρουσιάζονται αλλά πρόκειται για κτηματομεσιτικές επιχειρήσεις, οι οποίες προσπαθούν να αποκτήσουν γη και δυνατότητες και να προωθήσουν έτσι τις οποιεσδήποτε επενδύσεις μέσα από διάφορες άλλες εταιρείες
και από γνωστά funs του εξωτερικού.
Υπογραμμίστηκε και από την δημιουργό ότι πρόκειται για μια ανεξάρτητη παραγωγή και αφορμή ήταν όλος αυτός ο διάλογος που εξελίσσεται για την θρυλούμενη επένδυση στον Έξαρχο.
Είναι χαρακτηριστικό όπως τουλάχιστον σημειώθηκε ότι ο κ. Σαββίδης της Λοκρός αρνήθηκε να μιλήσει ενώ συγχρόνως αποκαλύφτηκαν και στοιχεία από την τελευταία συνέντευξη τύπου στο Χίλτον σύμφωνα με τα οποία οι οποιεσδήποτε επικλήσεις για επενδύσεις 100 εκατομμυρίων ευρώ αποδείχτηκαν ότι ήταν λεκτικές αναφορές.
Ανάμεσα στα πρόσωπα που παρουσιάζονται ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την περίπτωση της Αταλάντης ειπώθηκαν στοιχεία που είχαν σχέση με την συγκεκριμένη υπόθεση πριν την τελευταία της εξέλιξη. Η ίδια η δημιουργός έθεσε θέμα νομιμότητας του συμβολαίου
αγοράς της έκτασης καθώς όπως υπογράμμισε εκεί περιγράφεται η έκταση ως γεωργική γη, κάτι που δεν προκύπτει φυσικά από κανένα στοιχείο.
Η ίδια μάλιστα επέμενε ότι υπάρχουν ζητήματα πλέον γύρω από το συγκεκριμένο θέμα ενώ κατά τη διάρκεια του ντοκιμαντέρ παρουσιάστηκε ο κ. Κιλτίδης ο οποίος έκοβε τις φλέβες του ότι πρόκειται για δασική έκταση πράγμα που όπως διατείνεται το διαπίστωσε και με την επίσκεψη στον Εξαρχο και μάλιστα αρνείται ότι κινήθηκε στην υπόθεση για να βρεθεί κάποια λύση. Ουσιαστικά το ντοκιμαντέρ «Golfland» κρατά σαφείς αποστάσεις από οποιοδήποτε ενδεχόμενο χωρίς βεβαίως να επεκτείνεται στη δημοσιογραφική έρευνα.

Οι αντιδράσεις
Είναι χαρακτηριστικό ότι από τις προηγούμενες μέρες σύμφωνα τουλάχιστον με τον Ανδρέα Ζαίμη, Πρόεδρο του Συλλόγου «Λοκρίδα του Μέλλοντος» που ήταν οι διοργανωτές της εκδήλωσης και της προβολής, το προηγούμενο διάστημα κυκλοφόρησαν έντονα φήμες στην περιοχή ότι πρόκειται για ντοκιμαντέρ το οποίο προωθούν «οι αντίθετοι στην επένδυση» γεγονός το οποίο κατά κάποιο τρόπο απομάκρυνε ορισμένους από τους κατοίκους της περιοχής.
Αντίθετα λίγο μετά την προβολή και κατά τη διάρκεια της συζήτησης είναι χαρακτηριστικό ότι οι επώνυμοι της περιοχής προσπάθησαν να δυναμιτίσουν την κατάσταση καταθέτοντας ένα μείγμα από αναλήθειες, σκοπιμότητα και κριτική που σε κάποια σημεία αγγίζει ακόμη και περιεχόμενο προθέσεων.
Δεν έδειχναν καμία διάθεση για να συζητήσουν για το ιδιοκτησιακό που είναι το μεγάλο αγκάθι, δεν έδειχναν καμία διάθεση για να συζητήσουν για το χαρακτήρα της έκτασης και πολύ δε περισσότερο για τα θέματα που έχουν σχέση με τις χρήσεις του νερού. Τα τρία λοιπόν βασικά θέματα που αποτελούν και τα αγκάθια τα προσπερνούσαν ενώ έμμεσα παραδέχονται ότι πρόκειται για θέμα παρόμοιο με το Βατοπέδιο.
«Αν δεν υπήρχε το Βατοπέδιο θα σας έλεγα εγώ αν θα είχε υπογράψει ο κ. Κιλτίδης» υπογράμμισε ο Μιχάλης Παλαιολόγος που βεβαίως χρόνια τώρα είναι απότους υπέρμαχους της επένδυσης και ελάχιστα σε κάθε περίπτωση τον ενδιαφέρουν τα οποιαδήποτε προβλήματα νομικά ή πραγματικά υπάρχουν.
Παρών στο ίδιο μπλοκ ο πρώην δήμαρχος κ. Γιώργος Σκαμπερδόπουλος, ο οποίος υπεραμύνονταν μιας απόφασης συνολικά των δήμων της περιοχής σε ό,τι αφορά τη σκοπιμότητα μιας τέτοιας επένδυσης χωρίς όμως να κάνει τον κόπο να αναφερθεί αν έχουν τοποθετηθεί οι δήμοι ολόκληρης της περιοχής αλληλέγγυοι σε μια προσπάθεια να παρακαμφθεί η νομιμότητα. Με ιδιαίτερη τεχνική προσπαθούσε να ξεπεράσει τα ανυπέρβλητα ιδιοκτησιακά προβλήματα, έτσι όπως αποτυπώνονται μέχρι στιγμής, κατατάσσοντας αυτά σαν «θέματα γραφειοκρατίας» και ξεχνώντας βεβαίως σε κάθε περίπτωση τα θέματα «έννομης τάξης» και «δικαίου». Επανέφερε μάλιστα στο προσκήνιο και εκείνη τη θλιβερή εικόνα των ελάχιστων διαδηλωτών, οι οποίοι στη γέφυρα της εθνικής οδού προσπαθούσαν να στείλουν ένα μήνυμα υπέρβασης της νομιμότητας προς την κυβέρνηση αρνούμενοι ακόμη και να ακούσουν οτιδήποτε διαφορετικό.
Άλλα μέσα σ’ αυτούς που σήκωσαν τους τόνους ήταν και ο Αντώνης Κωνσταντίνου, ο οποίος μάλιστα μιλούσε και στο ντοκιμαντέρ και ζητούσε να αφαιρεθεί η συνέντευξή του από την ταινία.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ανάμεσα σε εκείνα τα οποία χρησιμοποίησε ως τεκμηρίωση νομιμότητας και συμβολαίων είναι οι άδειες γεωτρήσεων που έδωσε η Διεύθυνση Υδάτων της Περιφέρειας, αποκρύβοντας βεβαίως ότι πρόκειται για ερευνητικές γεωτρήσεις και σε κάθε περίπτωση δόθηκαν αυτές οι άδειες με την προσκόμιση συμβολαίων τα οποία αμφισβητούνται και από το Ελληνικό δημόσιο.
Δεν ήταν λίγες οι στιγμές που ανέβηκαν οι τόνοι ενώ θα πρέπει να παρατηρήσουμε ότι ανάμεσά τους βρίσκονταν και άνθρωποι οι οποίοι έχουν κουραστεί με όλο αυτό το μονόλογο από ένα κλειστό κλαμπ ανθρώπων μέσα στην πόλη της Αταλάντης που χρησιμοποιούν δήθεν ιδιότητες του παρελθόντος ή δήθεν επιχειρηματολογία ανύπαρκτη και μάλιστα ζητούσαν επίμονα να μάθουν συγκεκριμένα πράγματα, καθώς ήταν πράγματα τα οποία σε καμιά περίπτωση που δεν πρόκειται να τα ακούσουν από τους ίδιους.
«Γιατί μας στερείται τηνελπίδα» ήταν το μόνιμο ερώτημα από ανθρώπους οι οποίοι έχουν διαπιστώσει ότι ενδεχομένως θα μπορούσαν να εργαστούν σε μια τέτοια επιχείρηση, βλέποντας ότι οι παραγωγικές δυνατότητες της περιοχής είναι ελάχιστες.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ανάμεσά τους υπήρχαν και άνθρωποι οι οποίοι ουσιαστικά ανατρέπουν τη βάση των αντιρρησιών, οι οποίοι κατέθεταν το πιο απλό που μπορούσαν. «Από τα 12.000 στρέμματα δεν υπάρχουν 1000 στρέμματα που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί προς την κατεύθυνση αυτή;» ήταν το ερώτημά τους.
Είναι χαρακτηριστικό όμως ότι ο κεντρικός πυρήνας των συντονιστών δεν άφηνε να ακουστούν αυτές οι φωνές καθώς υπάρχει η δυνατότητα να αξιοποιηθούν κάποια στρέμματα με βάση συγκεκριμένες διαδικασίες αφού πρώτα λυθεί το ιδιοκτησιακό.
Να θυμίσουμε σ’ αυτό το σημείο ότι το Ελληνικό δημόσιο συνολικά αμφισβητεί το αποτέλεσμα μιας δίκης, στην οποία δεν συμμετείχε, ενώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι από το 2008 είχε αποσταλεί ερώτημα από το υπουργείου Γεωργίας στο νομικό συμβούλιο του κράτους για να δοθούν απαντήσεις σε κρίσιμα θέματαενώ παράλληλα το τελευταίο διάστημα επαναδιατυπώθηκε -σύμφωνα με τις επιλογές της συγκεκριμένης εταιρείας- το ερώτημα από το ΥΠΕΚΑ και έχει υποβληθεί στον νομικό συμβούλιο του κράτους και αναμένονται απαντήσεις.
Τέλος αξίζει να σημειωθεί ότι ορισμένοι από τους συγκεντρωμένους δεν έκρυψαν την έκπληξή τους όταν μάθαιναν ότι οι ίδιοι για να καταστήσουν φωτοβολτακά ή ακόμα και μια μικρή αποθήκη ή σπίτι σε δικά τους χωράφια εκτός σχεδίου είναι υποχρεωμένοι να προχωρήσουν σε πράξη χαρακτηρισμού. Η συγκεκριμένη εταιρεία ακόμη και αν λυθεί το ιδιοκτησιακό θέμα αρνείται να προχωρήσει σε τέτοια διαδικασία και ουσιαστικά θέλει να περάσει από το παράθυρο της υφισταμένης νομοθεσίας, που προβλέπει πως σε κάθε περίπτωση όταν έχει δασική κάλυψη μια έκταση περισσότερο από 25% χαρακτηρίζεται συνολικά δασική. Άλλωστε αυτές τις απαντήσεις τις έχουν εισπράξει οι εκπρόσωποι της εταιρίας πολλά χρόνια πριν.
Τέλος αξίζει να σημειωθεί ότι το συγκεκριμένο θέμα δείχνει να προβληματίζει το δήμο των Λοκρών που έχει διαμηνύσει σε όλες τις κατευθύνσεις ότι ερευνά το συγκεκριμένο θέμα και θα πάρει θέση.

30 Μαΐ 2011

ΣΥΝΘΕΤΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΤΑΛΥΜΑΤΑ ΚΑΙ ΓΗΠΕΔΑ ΓΚΟΛΦ: ΤΙ ΕΙΠΑΝ ΤΑ ΤΡΙΑ ΓΟΥΡΟΥΝΑΚΙΑ ΣΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ


Το πολυσυζητημένο ‘Ισπανικό μοντέλο’ προωθείται ξανά πιεστικά με την επιχειρούμενη αναθεώρηση του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τον Τουρισμό. Οι διαδικασίες εφαρμογής του υπερ-επιταχύνονται (fast ‘fast track’) με την υπόθεση/υπόσχεση ότι θα συμβάλλει στην έξοδο της χώρας από την κρίση γεννώντας έσοδα από επενδύσεις σε τουριστική κατοικία. Σημαντικοί παράγοντες της ατμομηχανής (ή της βαριάς βιομηχανίας;) του τουρισμού δηλώνουν την ένθερμη υποστήριξη τους. Το παράδοξο είναι ότι η ενθουσιώδης προώθηση του μοντέλου επιχειρείται σε[...] μια περίοδο που τα τρία από τα τέσσερα ‘γουρουνάκια’ (PIGS), Ισπανία και Πορτογαλία στον Ευρωπαϊκό Νότο και Ιρλανδία στο Βορρά, που το ακολούθησαν αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο ή την ίδια τη χρεωκοπία. Αφού, λοιπόν, οι εκτενείς και εμπεριστατωμένες αναλύσεις του Ισπανικού μοντέλου που έγιναν για το Χωροταξικό του Τουρισμού του κ. Σουφλιά μετά τον Μάη 2007 δεν βρήκαν ευήκοα ώτα, ερωτούνται τώρα τα τρία ‘γουρουνάκια’: γιατί, παρόλη τη στήριξη που έλαβαν, δεν τα βοήθησε αυτό το μοντέλο να θεμελιώσουν διαρκή και βιώσιμη ανάπτυξη και ποιες είναι οι προοπτικές του για το μέλλον;

Παρόλο που βαφτίστηκε ‘Ισπανικό’, το μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης με κύριο χαρακτηριστικό τα ‘σύνθετα’ τουριστικά καταλύματα (‘σύνθετα’ για συντομία) και τα γήπεδα γκολφ έχει προωθηθεί παγκόσμια ως τυποποιημένη συνταγή για τα αναπτυξιακά και δημοσιονομικά προβλήματα πολλών περιοχών. Τέτοιες ήταν οι περιπτώσεις της Ισπανίας, Πορτογαλίας και Ιρλανδίας στις δεκαετίες του 1970 και του 1980. Ιδιαίτερα στις πολύ φτωχές περιοχές της νότιας Ισπανίας και της Πορτογαλίας, η άφθονη φθηνή γη σε συνδυασμό με το ευνοϊκό κλίμα παρείχαν ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη των ‘σύνθετων’. Τα γενναιόδωρα χαμηλότοκα τραπεζικά δάνεια τροφοδότησαν ένα οικοδομικό οργασμό που ανταποκρίθηκε στην αύξηση της ζήτησης από τις βόρειες χώρες και την ανάπτυξη του τουρισμού συνταξιοδότησης (retirement tourism) μετά το 1980.
Παράλληλα, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) στήριξε με γενναίες χρηματοδοτήσεις μεγάλα έργα υποδομών και την κατασκευή γηπέδων γκολφ και στις τρεις χώρες στις δεκαετίες 1980 και 1990. Πενήντα γήπεδα στην Ιρλανδία έλαβαν συνολικά 20 εκατομμύρια Ευρώ από το ΕΤΠΑ τη δεκαετία 1989-99. Η Πορτογαλία χρησιμοποίησε πόρους του ΕΤΠΑ για κατασκευή γηπέδων την περίοδο 2000-2006 με κόστος 3.7 εκατομμύρια Ευρώ ανά έργο. Οι σύμβουλοι γηπέδων γκολφ προτείνουν τους Κοινοτικούς πόρους μεταξύ των κύριων τρόπων χρηματοδότησης τους. Σε μια συμβολική κίνηση, ο επίτροπος κ. J. Santer επιβεβαίωσε την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στα εγκαίνια της πρωτοβουλίας ‘Committed to Green’ της European Golf Association που έγινε στα πλαίσια του κορυφαίου τουρνουά γκολφ Ryder Cup στη Valderamma της Ισπανίας το 1997.
Στις ‘χρυσές’ δεκαετίες των 1980 και 1990, τα τρία ‘γουρουνάκια’ απέκτησαν εκατοντάδες ‘σύνθετα’ και γήπεδα γκολφ που ευνόησαν την ανάπτυξη και του κλάδου των υπηρεσιών. Μεταξύ 1995 και 2010 κατασκευάστηκαν περί τα 100 γήπεδα στην Ιρλανδία, στην πλειοψηφία τους ως εξαρτήματα ‘σύνθετων’, και πολύ περισσότερα σε Ισπανία και Πορτογαλία. Έτσι, μαζί με την μεγάλη ανάπτυξη της γεωργίας, της μεταποίησης και του κατασκευαστικού τομέα, το εισόδημα, η απασχόληση και το ΑΕΠ των τριών χωρών κατέγραψαν θεαματικούς αυξητικούς ρυθμούς.
Αυτά τα οφέλη συνοδεύτηκαν, ως γνωστό, από σοβαρά περιβαλλοντικά, κοινωνικο-οικονομικά και πολιτιστικά προβλήματα. Κυρίαρχο πρόβλημα παραμένει η εξάντληση των υδατικών πόρων που επιδεινώνεται στις επαναλαμβανόμενες περιόδους ξηρασίας, όπως αυτήν του 2005-2008 σε Ισπανία και Πορτογαλία, όπως και της υποβάθμισης των εδαφικών πόρων και της υπερβολικής ζήτησης ενέργειας. Η υπερδόμηση κατέστρεψε περαιτέρω δάση, ειδυλλιακές ακτές, προστατευόμενες περιοχές και ευαίσθητα οικοσυστήματα και αλλοίωσε σοβαρά το τοπίο. Σοβαρότερη ίσως είναι η αλλοίωση της πολιτιστικής ταυτότητας τους. Η Πορτογαλία διαφημίζεται περισσότερο σαν προορισμός γκολφ παρά σα μια χώρα με πλούσια ιστορία και πολιτισμό. Η πρώην ειδυλλιακή Κόστα ντελ Σολ στην Ισπανία έχει πλέον το χαϊδευτικό Κόστα ντελ Γκολφ …
Οι οικονομικές επιπτώσεις, αν και δύσκολο να τεκμηριωθούν πάντα, δεν είναι λιγότερο σοβαρές. Φορολογικές ελαφρύνσεις και άλλες διευκολύνσεις, αδήλωτες υπενοικιάσεις ακινήτων, άμεσες και έμμεσες διαρροές εσόδων (λόγω ξένων ιδιοκτητών) και ο all inclusive χαρακτήρας των ‘σύνθετων’ μειώνουν τα οικονομικά οφέλη. Η Μαγιόρκα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από εισαγωγές τροφίμων, νερού, εργατών και κεφαλαίου. Οικονομικά σκάνδαλα ολκής εκδικάζονται ακόμα και η κερδοσκοπία ανθεί στα τρία ‘γουρουνάκια’. Πολλές επιδοτήσεις της ΚΑΠ χρησιμοποιήθηκαν επιδέξια για κατασκευή γηπέδων γκολφ. Μετά από μακρόχρονες προσπάθειες αποφεύχθηκε η σκανδαλώδης εκτροπή του ποταμού Έμπρο που, όπως κατήγγειλε η Greenpeace στην Κοινότητα, αποσκοπούσε στην υδροδότηση των γηπέδων γκολφ στη νότια Ισπανία.
Ενδιαφέρουσα στην παρούσα συγκυρία είναι η πανηγυρική θεσμοθέτηση του χωροταξικού σχεδίου της Μαγιόρκα με κυρίαρχο στοιχείο τη χωροθέτηση τουριστικών ‘σύνθετων’ με πρόσχημα τη ρύθμιση της άναρχης τουριστικής ανάπτυξης στο νησί. Πολλά χωροταξικά σχέδια στον Ισπανικό νότο προωθήθηκαν παρόμοια συνοδευόμενα και από σκανδαλώδεις αποχαρακτηρισμούς αγροτικής γης.
Όμως, από τα μέσα της δεκαετίας του 2000 οι χρυσές εποχές τελείωσαν. Τα οικονομικά ‘θαύματα’ από επενδύσεις υψηλού κινδύνου αποδείχθηκαν ανάπτυξη σε δεκανίκια. Η παγκόσμια στεγαστική κρίση (η φούσκα των ακινήτων) που προκλήθηκε απ’ αυτό το πρότυπο ανάπτυξης και η κρίση της αγοράς του γκολφ που είχε ήδη αρχίσει έφερε και τις τρεις χώρες (και όχι μόνο) προ ανεπιθύμητων εξελίξεων. Όταν η οικονομία τους βυθίστηκε, τα ‘σύνθετα’ και τα γήπεδα γκολφ ήταν από τα πρώτα θύματα, ιδιαίτερα όσα είχαν ακατάλληλο σχεδιασμό, χωροθέτηση (π.χ. αυτά που είναι σε θέρετρα) ή υπερ-δανεισμό. Όπως έγραψε η Irish Times (16/4/2011) «κάναμε πολλά γήπεδα για λίγους γκόλφερ και τώρα αντιμετωπίζουμε το ενδεχόμενο γηπέδων-φαντασμάτων που θα πηγαίνουν μαζί με τα ξενοδοχεία ζόμπι …» … Εκατοντάδες χιλιάδες είναι οι απούλητες κατοικίες, ή πωλούνται σε τιμές εξευτελιστικές, όπως και τα μη κερδοφόρα ή χρεωκοπημένα γήπεδα γκολφ. Όσα μένουν ανοικτά έχουν κυριολεκτικά ‘τσακίσει’ τις τιμές εγγραφής, ετήσιας συνδρομής και εισόδου. Τα προβλήματα επιδεινώνονται από συναλλαγματικές ισοτιμίες, ιδιαίτερα δολαρίου και Ευρώ μια που ο Αμερικανός γκόλφερ παραμένει σημαντικός πελάτης.
Ανεργία, που κυμαίνεται μεταξύ 14 και 24% μετά το 2008, μαστίζει και τα τρία ‘γουρουνάκια’ ακόμα και στις περιοχές των μεγάλων συγκεντρώσεων ‘σύνθετων’ και γηπέδων γκολφ (Αλγκάρβ στη Πορτογαλία, Μούρθια και Ανδαλουσία στην Ισπανία, Βόρεια Ιρλανδία). Η Ιρλανδία είναι σε καθεστώς μνημονίου, η Πορτογαλία οριστικοποιεί το δικό της ενώ η Ισπανία πασχίζει να το αποφύγει. Το ενδιαφέρον είναι ότι ακόμα και σ’ αυτή την τραγική κατάσταση τα τρία γουρουνάκια ακούνε την ίδια συμβουλή: να επαναλάβουν τη συνταγή … Ό,τι ακούει και η Ελλάδα και προσπαθεί να συμμορφωθεί. Πόσο βιώσιμο και προσοδοφόρο, όμως, είναι το Ισπανικό μοντέλο στις τωρινές εγχώριες και παγκόσμιες συγκυρίες;
Οι προβλέψεις της μελλοντικής ζήτησης και των εσόδων από τουριστικό προϊόν ‘Ισπανικού’ τύπου είναι στην καλύτερη περίπτωση αβέβαιες. Ο αριθμός των πελατών γενικά και των γκόλφερ ειδικά εξαρτάται από τις αναμενόμενες μεταβολές πληθυσμού και εισοδήματος. Ο πληθυσμός των αναπτυγμένων χωρών προέλευσης πελατών μειώνεται, γηράσκει και φτωχαίνει … Στους αβέβαιους καιρούς μας η οικονομική ελίτ συρρικνώνεται. Εδώ και χρόνια, σημαίνοντες παράγοντες εκτιμούν ότι η αγορά του γκολφ έχει κορεσθεί, ενώ παράλληλα, ο συρμός του γκολφ φθίνει γιατί μεταβάλλονται τα πρότυπα ζωής (λιγότερος διαθέσιμος χρόνος, χρήση υπολογιστή, εναλλακτικές ασχολίες ελεύθερου χρόνου). Πολλά γήπεδα γκολφ παραμένουν άδεια επί μακρόν … Η αβεβαιότητα της ζήτησης και των εσόδων εντείνεται από τον ισχυρό ανταγωνισμό από καθιερωμένους και αναδυόμενους προορισμούς γκολφ που διαθέτουν φτηνή γη και φτηνό εργατικό δυναμικό και ελέγχονται από το ίδιο σχήμα τουριστικών πρακτόρων και επενδυτών.
Δύο άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν τόσο τη ζήτηση όσο και την ανταγωνιστικότητα των ‘σύνθετων’ και των γηπέδων γκολφ είναι η ενεργειακή κρίση και η κλιματική μεταβολή. Η διαφαινόμενη εξάντληση (peak oil) και η αύξηση της τιμής του πετρελαίου καθώς και η υστέρηση της κάλυψης της ζήτησης ενέργειας από εναλλακτικές πηγές κάνουν λιγότερο ελκυστικούς τους μακρινούς προορισμούς και έχουν συμβάλλει στην ανάπτυξη ‘σύνθετων’ στις χώρες προέλευσης των πελατών (π.χ. Αγγλία, Γερμανία, κ.λπ.). Η κλιματική μεταβολή, σύμφωνα με πλήθος αναλύσεων, αναμένεται να προκαλέσει μεγάλες γεωγραφικές ανακατατάξεις στην ελκυστικότητα των προορισμών. Η νότια Μεσογειακή ζώνη θα χάσει αρκετούς τουρίστες λόγω αύξησης της θερμοκρασίας και επιμήκυνσης της θερμής και ξηρής περιόδου. Παράλληλα, οι βελτιωμένες κλιματικές συνθήκες στον Βορρά (Βαλκανικές χώρες και βορειότερα) ευνοούν ήδη την ανάπτυξη θερέτρων γκολφ και παραθεριστικής κατοικίας. Ας μη ξεχνάμε ότι η κλιματική μεταβολή συνεπάγεται επίσης μείωση των υδατικών πόρων και ισχυρό ανταγωνισμό μεταξύ υδροβόρων δραστηριοτήτων όπως είναι τα ‘σύνθετα’, τα γήπεδα γκολφ και η γεωργία.
Τα ‘τρία γουρουνάκια’ λένε στο τέταρτο, λοιπόν, ότι σε χαλεπούς καιρούς και στη συγκεκριμένη συγκυρία δεν είναι οικονομικά ορθολογικό να επιταχυνθεί, διευκολυνθεί και επιδοτηθεί η εφαρμογή του ‘Ισπανικού’ μοντέλου γιατί η οικονομική του απόδοση και οι κοινωνικο-οικονομικές και περιβαλλοντικές του επιπτώσεις είναι αρνητικές και οι μελλοντικές προβλέψεις είναι δυσοίωνες. Δύσκολα θα πουληθούν οι 700.000 νέες παραθεριστικές κατοικίες και δυσκολότερα θα αποδώσουν τα 25 τουλάχιστον γήπεδα γκολφ που προτείνονται και μάλιστα σε ξηροθερμικές περιοχές της χώρας.
Η τουριστική ανάπτυξη που θα ωφελήσει το τέταρτο ‘γουρουνάκι’ απαιτεί ένα μοντέλο στον αντίποδα του ‘Ισπανικού’ και υπό δύο απαράβατες προϋποθέσεις. Πρώτα, ότι θα ενταχθεί σε αναπτυξιακό και χωροταξικό σχεδιασμό που προωθεί παραγωγικές καινοτομικές δραστηριότητες, λειτουργικά συνδεδεμένες με καταναλωτικές όπως ο τουρισμός, και ελέγχει την άναρχη δόμηση. Δεύτερον, ότι θα αποκατασταθεί το λαβωμένο φυσικό, πολιτιστικό, οικιστικό και τουριστικό κεφάλαιο για να αξιοποιηθεί κατόπιν τοπικά και συμμετοχικά, με μέτρο και σε κλίμακα. Επιτυχημένα παραδείγματα υπάρχουν και στη χώρα και σε γειτονικές χώρες. Μόνο ένα αυθεντικό, επομένως ανταγωνιστικό, τουριστικό, και όχι μόνο, προϊόν, που αποδεδειγμένα έχει διαρκή και μεγάλη ζήτηση και αποδίδει τοπικά οφέλη μπορεί να βοηθήσει στην έξοδο από την κρίση. Ποιος θα προωθήσει, άραγε, το μοντέλο που θα το προσφέρει;

Ελένη Καπετανάκη-Μπριασούλη, καθηγήτρια
Πανεπιστήμιο Αιγαίου
e.briassouli@aegean.gr

Δημοσιεύτηκε στον «Δαίμονα της Οικολογίας» 22/5/2011

25 Μαΐ 2011

Προβάλεται και στην Αταλάντη το ντοκιμαντέρ GOLFLAND? της Νέλλης Ψαρρού

Αγαπητοί φίλοι

Το Σάββατο 28 Μαίου, στις 7μμ, στο Κωνσνταντίνειο Πνευματικό Κέντρο της Αταλάντης θα πραγματοποιηθεί η προβολή του ντοκιμαντέρ της Νέλλης Ψαρρού "GOLFLAND?". Την εκδήλωση συντονίζει ο Σύλλογος "Λοκρίδα του Μέλλοντος των Πολιτών"
Σας παροτρύνουμε να το παρακολουθήσετε

Στέφανος Σταμέλλος
http://www.e-ecology.gr

29 Απρ 2011

Στο Βόλο η 1η προβολή της ταινίας Golfland? της Νέλλης Ψαρρού

Προβολή ταινίας
την Τετάρτη 4 Μαίου 2011 και ώρα 8:45 μ.μ,
στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, αμφιθέατρο Σαράτση, 3ος όροφος., Θόλος.

Ο Κρίτων Αρσένης, ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ για τα γήπεδα γκολφ και την παραθεριστική κατοικία

Η Ελλάδα στην τρύπα του γκολφ και της παραθεριστικής κατοικίας
του Κρίτωνα Αρσένη 29/04/2011

Πάνε δύο χρόνια από τότε που για πρώτη φορά στην ιστορία της δημοκρατίας μας ο ΣΕΒ και η ΓΣΕΕ, η ΓΕΣΕΒΕ και το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις και το Τεχνικό Επιμελητήριο, οι χωροτάκτες, οι αρχιτέκτονες, η ΠΑΣΕΓΕΣ και το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο συμφώνησαν σε μία κοινή θέση.

Απέρριψαν τις προτάσεις του παντοδύναμου έως τότε υπουργού ΠΕΧΩΔΕ κ. Σουφλιά να αντιγράψει στην Ελλάδα το ισπανικό μοντέλο ανάπτυξης παραθεριστικών χωριών με γκολφ.

Την πρόταση Σουφλιά μας επανέφερε ο κ. Ντερούζ, δηλώνοντας ότι η οικονομία μας σώζεται μόνο με την πλήρη ιδιωτικοποίηση της δημόσιας γης για να κτιστούν εκεί παραθεριστικές κατοικίες.

Αν ο κ. Ντερούζ αναλάβανε ενεργό ρόλο στο πρόγραμμα στήριξης της Ιρλανδίας ή σε οτιδήποτε μέτρα χρειαζόταν να πάρει η Ισπανία, είμαι σίγουρος ότι θα άλλαζε γνώμη. Η κτηματομεσιτική φούσκα που γονάτισε την οικονομία της Ισπανίας οφείλεται στην επιλογή της ανάπτυξης μαζικής παραθεριστικής κατοικίας με γκολφ. Οδήγησε σε 600.000 απούλητες παραθεριστικές κατοικίες και άλλες 200.000 μισοτελειωμένες. Στην Ιρλανδία, η κτηματομεσιτική φούσκα διέλυσε το τραπεζικό σύστημα και την οικονομία. Από τον κέλτικο τίγρη, σήμερα μένουν μισοτελειωμένα σπίτια και εμπορικά κέντρα σε κάθε χωριό.

Στη χώρα μας είμαστε ήδη κορεσμένοι. Δεκάδες xιλιάδες είναι οι απούλητες παραθεριστικές κατοικίες (7.500 στην Κρήτη), ενώ η εξασθένιση της ευρωπαϊκής μεσαίας τάξης, η οικονομική κρίση και η κακή εμπειρία των ευρωπαίων που αγόρασαν κατοικίες στην Ισπανία, απογοητεύουν κάθε ευφάνταστο.

Στην Ελλάδα κάποιοι εφηύραν το επιχείρημα ότι είναι απούλητες λόγω πολεοδομικών παραβάσεων, ενώ αν κτιστούν νέες μέσα σε ξενοδοχεία με γκολφ το πρόβλημα αυτό θα λυθεί. Στην πραγματικότητα όμως τα περισσότερα ξενοδοχεία στη χώρα μας έχουν πολεοδομικές παραβάσεις. Δεν γίνεται κατανοητό γιατί τα τουριστικά αυτά χωριά δε θα έχουν.

Ένα άγνωστο ζήτημα, κρίσιμο για τη σημερινή οικονομική συγκυρία, είναι ότι η ανάπτυξη μαζικής παραθεριστικής κατοικίας γιγαντώνει τη φοροδιαφυγή. Όπως μας δείχνει η ισπανική εμπειρία, οι κατοικίες αυτές υπενοικιάζονται στο ιντερνέτ χωρίς να δηλώνονται στην εφορία. Μεταφέρεται έτσι ο τουρισμός με το μπαστούνι του γκολφ στην τρύπα της μη καταγεγραμμένης οικονομίας.

*Ο Κρίτων Αρσένης είναι ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ.

19 Απρ 2011

Atalanti Hills: Περιβαλλοντικό έγκλημα η εγκατάσταση χλοοτάπητα σε ξερότοπους

Προς το Star Λαμίας

Δεν πρόλαβα να επικοινωνήσω μαζί σας on-line στο δελτίο ειδήσεων για το θέμα που παρουσιάσατε. Σαν γεωπόνος σας ενημερώνω οτι η εγκατάσταση χλοοτάπητα σε ξερότοπους είναι τουλάχιστον περιβαλλοντικό έγκλημα. Οι ανάγκες του χλοοτάπητα σε νερό είναι τεράστιες. Η άντληση νερού από μεγάλα βάθη είναι υπερβολικά ενεργοβόρα. Εάν γίνουν και τα ξενοδοχεία που συζητούνται, τότε το νερό πρέπει να ανεβαίνει "ποτάμι" από τις λίμνες στα βάθη της γης, οι οποίες (λίμνες) μεταξύ άλλων δουλεύουν και σαν αποσβεστήρες σεισμικών δονήσεων.

Θεωρώ οτι είναι αδιανόητο, χάριν της προσέλκυσης πλούσιων τουριστών που ορέγονται να παίξουν γκόλφ στον ξερότοπο, και οπωσδήποτε θα είναι ενταγμένοι σε προγράμματα all inclusive των ξενοδοχείων (=ασήμαντα οφέλη για την τοπική κοινωνία), να παραβλέπουμε τα μειονεκτήματα από μια τέτοια επένδυση.

Για το άλλο θέμα της πρόσληψης προσωπικού από την περιοχή, ας μου επιτραπεί να πω οτι κάθε εταιρεία - επενδυτής θα κοιτάξει το ίδιο όφελος και δεν πρόκειται να πληρώνει αδρά τους υπαλλήλους της όταν μπορεί με υποπολλαπλάσιο κόστος να έχει ως εργαζόμενους φθηνούς εργάτες από ξένες χώρες.

Τέλος, στο θέμα της ανεργίας που θίχθηκε, για τον ευλογημένο τόπο μας τουλάχιστον δεν θα υπήρχε ανεργία μεγάλη εάν ο κόσμος είχε συνεχίσει να είναι εργατικός όπως είναι οι ξένοι εργάτες που βρίσκουν τακτικότατα δουλειές και μάλιστα σε ξένα κτήματα.

Επειδή όμως δεν πρέπει να απορρίπτουμε την πρόοδο, σας παρακαλώ να προκαλέσετε διάλογο για το θέμα και με περιβαλλοντικούς φορείς. Ας γίνει επένδυση με αντικείμενο προσαρμοσμένο στα δεδομένα της περιοχής μας, πχ. Αρωματικά φυτά και αγροτουρισμός σχετικός με αυτά.

ΦΥΤΟΦΡΟΝΤΙΔΑ
Τζανακάκης Άρης - Γεωπόνος
Λιβανάτες Φθιώτιδας

14 Απρ 2011

Γιατί δεν είναι "ευκαιρία η αξιοποίηση της αγοράς γκολφ"

Ένα παλιό κείμενο της Ελένης Καπετανάκη-Μπριασούλη

Δημοσιεύματα και δηλώσεις εμφανίζονται με αυξημένη πυκνότητα και συχνότητα ξανά που προσπαθούν να πείσουν ότι δεν πρέπει να χαθεί «η ευκαιρία να αξιοποιηθεί η αγορά γκολφ». Στο παρακάτω σημείωμα που υποστηρίζει το αντίθετο σχολιάζονται επιλεγμένα ζητήματα στη βάση της εκτενούς επιστημονικής βιβλιογραφίας καθώς και άρθρων στον διεθνή και Ελληνικό τύπο για το θέμα των γηπέδων και θερέτρων γκολφ.

Οι ευκαιρίες είναι συνάρτηση των καιρών ...και [...]οι καιροί είναι χαλεποί όπως φανερώνει η λιτανεία των κρίσεων: οικονομική, ενεργειακή, περιβαλλοντική (κλιματική αλλαγή, μείωση βιοποικιλότητας, ερημοποίηση, μείωση στιβάδας όζοντος, κ.ά.), πληθυσμιακή (γήρανση, μετανάστευση, κ.ά), επισιτιστική, στεγαστική/οικιστική. Όλες αυτές οι κρίσεις μεταφράζονται, μεταξύ άλλων, σε μειωμένο εισόδημα και μειωμένες ευκαιρίες απασχόλησης για περισσότερους ανθρώπους, αυξημένη ανεργία, αυξημένο κόστος ζωής και μετακινήσεων, μειωμένο πληθυσμό ιδίως νεαρών ηλικιών, μειωμένες τουριστικές και άλλες μετακινήσεις, μεταβολές σε πρότυπα ζωής. Με άλλα λόγια, όλες οι παράμετροι που επηρεάζουν την τουριστική ζήτηση και κίνηση βρίσκονται σε «κρίση» και καθιστούν τις μελλοντικές προβλέψεις αβέβαιες και τις ευκαιρίες συζητήσιμες στην καλύτερη περίπτωση. Τα 50 εκατομμύρια γκόλφερ που συχνά αναφέρονται είναι ένας αριθμός που ποτέ κανείς δεν έμαθε πως υπολογίσθηκε, πως εξακριβώνεται, και για πόσο θα ισχύει (οι γκόλφερ δεν είναι παντοτινοί …). Ακόμα και καταγεγραμμένοι να είναι δεν σημαίνει ότι παίζουν γκολφ με την ίδια συχνότητα (όπως και δεν ψηφίζουν πάντα όλοι οι εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι …). Αν σ' αυτά προστεθούν οι πυκνές μαρτυρίες κατοίκων της Ισπανίας και Πορτογαλίας για άδεια γήπεδα γκολφ και αραιή χρήση γίνεται περισσότερο κατανοητό το μεταβλητό και φευγαλέο των «ευκαιριών».

Πιο σημαντικές είναι ίσως οι προβλέψεις των αναλυτών του τουρισμού για μεγάλες γεωγραφικές ανακατατάξεις της ελκυστικότητας των δημοφιλών προορισμών που θα προκαλέσει η επελαύνουσα κλιματική μεταβολή. Η νότια Μεσογειακή ζώνη, και ιδιαίτερα η Κρήτη, θα χάσει αρκετούς τουρίστες λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας και της επιμήκυνσης της θερμής και ξηρής περιόδου. Παράλληλα, οι βελτιωμένες κλιματικές συνθήκες στον Βορρά (Βαλκανικές χώρες και βορειότερα) προσφέρουν ήδη ευκαιρίες για την ανάπτυξη θερέτρων γκολφ και της αγοράς παραθεριστικής κατοικίας γενικότερα.

Αυτοί οι καιροί υποδεικνύουν άλλο μοντέλο ανάπτυξης γιατί οι φυσικοί πόροι είναι πεπερασμένοι και οι προτεραιότητες έχουν αλλάξει. Το άλλο μοντέλο έχει άξονα την αυτάρκεια και την εξασφάλιση της μακροχρόνιας συντήρησης των κοινωνικο-περιβαλλοντικών συστημάτων από το τοπικό μέχρι το παγκόσμιο επίπεδο. Προτεραιότητα έχουν πλέον η εξασφάλιση (και η ασφάλεια) τροφής, η μείωση της ζήτησης και η εξοικονόμηση των πόρων, ο σεβασμός στα όρια που θέτει το κάθε τοπικό και περιφερειακό περιβάλλον, η θωράκιση έναντι φυσικών, και τεχνολογικών κινδύνων καθώς και του ανταγωνισμού, η ισόρροπη και δίκαιη κατανομή του οφέλους και του κόστους της ανάπτυξης. Μέσα στα πλαίσια αυτά, το «νέο» μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης δεν μπορεί παρά να είναι αυτό για το οποίο είναι, ή καλύτερα πάντα ήταν, πλασμένη η Ελλάδα τουλάχιστον – ένα μοντέλο μέτρου και κλίμακας.

Τα θέρετρα και γήπεδα γκολφ ΔΕΝ είναι «νέα τουριστικά προϊόντα». Πρώτον γιατί υπάρχουν πάμπολλα κυρίως σε Πορτογαλία, Ισπανία, αλλά και στον ευρύτερο Μεσογειακό Νότο και στην υπόλοιπη Ευρώπη ήδη από τη δεκαετία του 1960. Και δεύτερον, γιατί το «νέο» είναι σχετικό. «Νέα προϊόντα» δεν είναι αυτά που εμφανίζονται (εισάγονται δηλαδή) για πρώτη φορά σε μια χώρα, αλλά αυτά που δεν τα παράγει/προσφέρει καμιά άλλη. Έτσι όποια χώρα τα παράγει μπαίνει στην αγορά με προϊόν χωρίς ανταγωνιστές, μοναδικό, σπάνιο, άρα «ακριβό». Και η Ελλάδα δεν έχει ακόμα σκεφτεί όλες τις ευκαιρίες και δυνατότητες που έχει για να αναπτύξει αυθεντικά νέα τουριστικά προϊόντα που έχουν μεγάλη ζήτηση. Φαίνεται δε να αγνοεί ότι όταν μια αγορά είναι κορεσμένη, όπως αυτή του γκολφ, το προϊόν πουλιέται φτηνά...

Το γκολφ σαν 'εξάρτημα' τουριστικής ανάπτυξης είναι «παλιά τεχνολογία» που σταδιακά αποσύρεται γιατί το γκολφ σαν παιχνίδι δεν είναι μόδα πια. Τονίζεται η διαφορά μεταξύ των δύο όψεων ενός σπορ που επισημαίνουν οι επιστημονικές μελέτες: (α) είτε θεωρείται παιχνίδι και αφορά στους μεγάλους αριθμούς τουριστών που το θεωρούν συμπληρωματικό στοιχείο ελκυστικότητας ενός προορισμού (β) είτε θεωρείται άθλημα, αφορά σε μικρότερους αριθμούς συγκεκριμένων αθλητών και θεατών και αποτελεί κύριο λόγο επίσκεψης ενός τουριστικού προορισμού.

Το γκολφ, όπως όλα τα παιχνίδια, έκανε τον κύκλο του και φθίνει. Και είτε μεταλλάσσεται είτε αντικαθίσταται από άλλα παιχνίδια ή δραστηριότητες αναψυχής. Στη Β. Αμερική, που φιλοξενεί τον μεγαλύτερο αριθμό γκόλφερ, η μειωμένη δημοτικότητα του οφείλεται κυρίως σε έλλειψη χρόνου (ένα πλήρες παιχνίδι γκολφ απαιτεί τέσσερις ώρες ενασχόλησης) και χρήματος (μείωση εισοδημάτων και ατόμων υψηλών εισοδημάτων), αλλαγή συνηθειών, χρήση υπολογιστών και διαδικτύου, όπως και στο ότι το γκολφ έχει γίνει σε μεγάλο βαθμό θέαμα όπως πολλά άλλα σπορ. Έτσι, οι γκόλφερ μπορούν να παίξουν γκολφ στον τόπο τους ή να επιλέξουν ανάμεσα στα πάνω από 30,000 γήπεδα που υπάρχουν στον κόσμο σε άλλους προορισμούς, που συχνά απώλεσαν την ταυτότητα τους για να το φιλοξενήσουν.

Το γκολφ σαν άθλημα είναι άλλο θέμα, με άλλη σημασία και θέση στη συζήτηση. Μπορεί ίσως να προωθηθεί εκεί όπου οι πόροι επαρκούν, αφού πρώτα κατανεμηθούν στις χρήσεις που έχουν προτεραιότητα στη χώρα ή σε συγκεκριμένες περιοχές, και εφόσον έχει αξιολογηθεί πλήρως έναντι άλλων εναλλακτικών διεξόδων ανάπτυξης γενικά και τουριστικής ειδικότερα. Διότι, αν είναι να προωθηθεί ο αθλητικός τουρισμός, τότε η επιλογή μπορεί να γίνει ανάμεσα από άλλα αθλήματα, περισσότερο προσοδοφόρα για τις τοπικές κοινωνίες, με λιγότερες απαιτήσεις σε κρίσιμους πόρους (γη, νερό, έδαφος) και λιγότερες επιπτώσεις (αγροχημικά, κ.λπ.). Αν τα επιτυχημένα τουρνουά γκολφ που δεν είναι νέες μορφές τουρισμού συνεπάγονται ώθηση στον τουρισμό, το ίδιο ισχύει για τα επιτυχημένα τουρνουά ποδοσφαίρου, μπάσκετ, τέννις, κ.λ.π. Δεν είναι τυχαίο ότι πόλεις και χώρες ανταγωνίζονται γι' αυτά τα τουρνουά ή τους μεγάλους αγώνες (συμπεριλαμβανομένων των Ολυμπιακών που η Ελλάδα τους πήρε αλλά δεν φαίνεται να ωφελήθηκε τόσο όσο ήταν επιθυμητό και αναμενόμενο...) χωρίς όμως να γίνεται ιδιαίτερη μνεία για τα τουρνουά γκολφ που δεν προσελκύουν τόσους φιλάθλους όσο άλλα περισσότερο δημοφιλή σπορ.

Αν η Ελλάδα επιθυμεί να προωθήσει κάτι «νέο» πρέπει να το επινοήσει. Και μπορεί να το κάνει αν της επιτραπεί (α) με το να μην δημιουργούνται εμπόδια κάθε μορφής σε ουσιαστικές καινοτομίες και (β) αν επαναπροσανατολισθεί η κατανομή των οικονομικών πόρων προς το ουσιαστικό αντί για το εισαγόμενο «νέο». Και είναι κρίμα οι «ναυαρχίδες» του τουρισμού – Κρήτη, Κέρκυρα, Ρόδος – να μην έχουν διαφοροποιηθεί με δικά τους «προσωπικά» προϊόντα αλλά να έχουν επιλέξει να «κλειδώσουν» σε αλλότριες μορφές όπως η Ισπανία (Νότια και Βαλεαρίδες κυρίως) και η Πορτογαλία.

Πολλοί άλλοι προορισμοί αναπτύσσουν ΤΩΡΑ θέρετρα και γήπεδα γκολφ που και σ' αυτούς διαφημίζονται σαν «νέο» προϊόν. Το ομολογεί και η τουριστική ηγεσία της χώρας («...στις γειτονικές μας χώρες αναπτύσσεται διαρκώς αυτή η αγορά»). Το γεγονός αυτό δεν εκπλήσσει, είναι νομοτέλεια της αγοράς. Όταν η αγορά ενός προϊόντος κορεσθεί ή δεν μπορεί να αναπτυχθεί περαιτέρω σε έναν τόπο τότε προσπαθεί να επεκταθεί σε άλλους. Αυτό συμβαίνει και με την αγορά γκολφ αλλά κυρίως τη συνδεδεμένη αγορά τουριστικής κατοικίας. Και οι ανταγωνιστές μας (Τουρκία, Βαλκάνια, …) είναι … πιο ανταγωνιστικοί λόγω φτηνών εργατικών χεριών (και ίσως ευνοϊκότερης σχετικής νομοθεσίας), φτηνής γης και καλύτερων κλιματικών συνθηκών που δημιουργεί η κλιματική μεταβολή... Φυσικά ούτε στόχος ούτε κριτήριο ανάπτυξης μιας χώρας είναι οι φτηνοί πόροι (εργασία και γη). Η Ελληνική γη είναι και πρέπει να παραμείνει ακριβή γιατί είναι σπάνια, μια που κουβαλά πάνω και μέσα της στιβάδες πολιτισμών και ιστορίας... Και δεν έχει ανάγκη «ενισχυτικών» γκολφ, που αντίθετα ίσως μειώσουν την αξία της.

Το δίπολο «ήλιος-θάλασσα» ΔΕΝ έφτασε ΟΥΤΕ θα φτάσει στα όρια του ενόσω υπάρχουν χώρες χωρίς ήλιο και θάλασσα που οι κάτοικοι τους θα λαχταρούν να τα βρουν. Δεν θα χάσει ποτέ τη διαχρονική του αξία και ελκυστικότητα γιατί είναι κομμάτι της ευρείας έννοιας 'τουρισμός' αλλά κυρίως γιατί είναι συνδεδεμένο με την Ελλάδα, τη χώρα όπου ο ήλιος, το φως κι η θάλασσα γέννησαν τη φιλοσοφία, τις επιστήμες, τον πολιτισμό...

Η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου επιτυγχάνεται με πολλούς άλλους τρόπους, και πολύ καλύτερα, παρά μέσα από τις διαδρομές του γκολφ. Δεν θα επαναληφθούν εδώ προτάσεις που αφορούν στον ημεδαπό τουρισμό, στον πολιτιστικό/ιστορικό, θαλάσσιο, φυσιολατρικό, αγρο-τουρισμό, αστικό τουρισμό, μεταξύ άλλων, που επαρκούν για επιμήκυνση της περιόδου χωρίς ενισχυτικά γκολφ. Αρκεί να σχεδιασθούν σωστά και συνετά όχι ως τομείς κατανάλωσης (εισαγομένων προϊόντων και ιδεών) αλλά ως παραγωγικοί τομείς σε συνδυασμό, συμπληρώνοντας ή/και ενισχύοντας, με παραγωγικές δραστηριότητες όπως την εγχώρια παραγωγή αγροτικών και άλλων προϊόντων, υπηρεσιών, και τεχνογνωσίας.

Το ίδιο ισχύει και για την προσέλκυση τουρισμού υψηλής ποιότητας. «Υψηλής ποιότητας τουρισμός» δεν υποδηλώνει αναγκαστικά πλούσιους τουρίστες, διότι ο πλούτος δεν προσδιορίζει την ποιότητα, αλλά κυρίως μορφωμένους και καλλιεργημένους, διότι μόνο αυτοί ξέρουν να εκτιμούν το σπάνιο, το μοναδικό, το πολύτιμο. Άλλωστε τα χαρακτηριστικά των τουριστών υψηλής ποιότητας που αναφέρουν τα κατά καιρούς δημοσιεύματα (π.χ. τους αρέσει να ταξιδεύουν σε περιοχές που προσφέρουν περισσότερες εμπειρίες, να διαμένουν σε πολυτελείς ξενοδοχειακές μονάδες, να κολυμπούν σε καθαρά νερά, να επισκέπτονται αρχαιολογικούς χώρους) είναι χαρακτηριστικά κοινών θνητών! Αλλά η Ελλάδα θα πρέπει να αποσκοπεί στην προσέλκυση όλων των τουριστών, όχι μόνο των υψηλών βαλαντίων. Μια χώρα που γέννησε τη δημοκρατία δεν έχει άλλη ιστορική επιλογή ...δεν μπορεί να κάνει διακρίσεις στη βάση του εισοδήματος εκτός κι αν αυτό είναι προμήνυμα νέων εποχών.

Αν ο στόχος είναι η προσέλκυση ΚΑΙ υψηλού επιπέδου τουριστών τότε τον κύριο λόγο δεν τον έχουν οι γκόλφερ (μια που ούτως ή άλλως λιγοστεύουν και έχουν πολλές άλλες επιλογές προορισμών γκολφ). Μάλλον υποτιμητικό (ή και υβριστικό) θα είναι να προσελκύσει η Ελλάδα τουρίστες λόγω γηπέδων γκολφ, γιατί είναι μια χώρα σύμβολο ιστορίας και πολιτισμού βάθους χιλιετηρίδων, σύμβολο άλλων αξιών και στάσης ζωής. Που αυτά θα πρέπει να διευκολύνεται, αντί να παρεμποδίζεται, να προσφέρει...

ΑΡΑ, ΔΕΝ ΕΙΜΑΣΤΕ ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΜΕΝΟΙ να απευθυνθούμε σε αυτούς που παίζουν γκολφ... Πρώτον, γιατί το να δεχτούμε αυτή την καταδίκη (τι έκφραση υποτέλειας κι αυτή!) είναι σα να υπογράφουμε την (περαιτέρω) εξάρτηση της τουριστικής και συνολικής οικονομίας μας από έξωθεν παράγοντες που δεν μπορούμε να ελέγξουμε. Έχουμε ήδη αρκετούς, δεν μας χρειάζονται περισσότεροι. Δεύτερον, γιατί κανείς δεν μας πιέζει να καταδικαστούμε. Καταδικαστήκαμε μόνο, όπως είπε ο Σαρτρ, να γεννηθούμε ελεύθεροι (άρα μόνοι μας επιλέγουμε καταδίκες...).

Και μερικά σημεία σχετικά με τις χιλιο-ειπωμένες επιπτώσεις των γηπέδων και θερέτρων γκολφ που φαίνεται δεν έχουν κατανοήσει άρχοντες και αρχόμενοι.

Ένα γήπεδο γκολφ ΟΥΤΕ είναι φυσική περιοχή ΟΥΤΕ αφήνει ανεπηρέαστο το φυσικό περιβάλλον. Αν ήταν έτσι τότε όλες οι περιοχές εντατικής γεωργίας θα θεωρούνταν φυσικές περιοχές. Η Ελλάδα έχει ακόμα πολύ μεγάλη βιοποικιλότητα που πρέπει να διατηρήσει ως κόρην οφθαλμού για πολύ ουσιαστικότερους λόγους αντί να την καταστρέψει αντικαθιστώντας την με τεχνητή «φυσικότητα» που αναλίσκει σπάνιους πόρους (νερό, έδαφος, βιοποικιλότητα) και απαιτεί τεχνολογικά μέσα και οικονομικούς πόρους για να συντηρηθεί. Διότι οι τεχνικές λύσεις που πιεστικά προτείνονται για τα καυτά προβλήματα των γηπέδων γκολφ (αφαλάτωση για νερό ποτίσματος, αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα για ενέργεια, κ.λπ.) δεν λύνουν το πρόβλημα της ανεπάρκειας των πόρων. Αντίθετα, δημιουργούν περισσότερα και σοβαρότερα προβλήματα τόσο επάρκειας πόρων όσο και περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Η στέρηση και η καταστροφή των τοπικών πόρων φέρνει μαζί της και ποικίλες κοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις γιατί καταστρέφει τοπικές οικονομικές (και αποδοτικές) δραστηριότητες (π.χ. αλιεία, βιολογική γεωργία, άλλες μορφές τουρισμού) και τα κοινωνικά δίκτυα που τις στηρίζουν.

Η ανάπτυξη θερέτρων γκολφ ΔΕΝ αυξάνει τα τουριστικά έσοδα. Όπως συμβαίνει με πολλές άλλες έξωθεν ελεγχόμενες μορφές τουριστικών προϊόντων (τα γνωστά all inclusive πακέτα), τα έσοδα δεν εισπράττονται στον προορισμό αλλά στον τόπο προέλευσης των τουριστών. Όσα εισπράττονται από τη χώρα διαρρέουν διότι δαπανώνται για αγορές εξοπλισμών και άλλων ειδών πολυτελείας που δεν παράγονται εγχώρια. Τα δε πολλαπλασιαστικά οφέλη των τουριστικών εισροών είναι αβέβαια, μικρά και ίσως αμφίβολα μια που δεν είναι καθετοποιημένη η Ελληνική οικονομία.

Άλλες είναι οι προτεραιότητες για την αύξηση των τουριστικών εσόδων με τουρισμό πολλών «ποιοτήτων» (αν έτσι αρέσει σε ορισμένους να σκέφτονται): με μουσεία που δεν κλείνουν στις 14:30 αλλά είναι ανοικτά όλη την ημέρα, με αποκατάσταση των εξαθλιωμένων και αξιοποίηση παλαιών και νέων αρχαιολογικών χώρων ΚΑΙ αρχαιολογικών περιοχών (ενοποίηση αρχαιολογικών χώρων σε πολλές περιοχές της χώρας κατά το όραμα της Μελίνας για την Αθήνα), με ρύθμιση της άναρχης ανάπτυξης γύρω τους που τους κάνει να μοιάζουν διαμάντια πεταγμένα σε χωματερές, και γενικότερα με βελτίωση των υποδομών και των συνθηκών των πόλεων και της υπαίθρου που αποτελούν αναπόσπαστα κομμάτια του τουριστικού προϊόντος της.

ΑΡΑ, δεν αποτελεί ΟΥΤΕ δρόμο, πολύ δε περισσότερο ΔΕΝ ΑΠΟΤΕΛΕΙ 'ΜΟΝΟΔΡΟΜΟ' η ανάπτυξη της αγοράς γκολφ. Εκτός κι αν είναι μονόδρομος προς τα πίσω... Μονόδρομος μπορεί να είναι ίσως για όσους έχουν τη δυνατότητα να ωφεληθούν από τις πλουσιοπάροχες επιδοτήσεις που προσφέρει ο αναπτυξιακός νόμος και που χρηματοδοτείται από τα Κοινοτικά και τα εθνικά Ταμεία... Οι παίκτες του γκολφ δεν θα ακολουθήσουν αν προσφέρει η Ελλάδα γήπεδα και θέρετρα γκολφ όπως διατείνονται κάποιοι. Γιατί είναι γνωστό ότι οι αλλοδαποί τουρίστες διακινούνται, στη συντριπτική πλειοψηφία τους ακόμα, μέσω πρακτορείων. Έτσι και οι παίκτες γκολφ δεν έρχονται, τους φέρνουν ...με αντάλλαγμα γη και ύδωρ. Και ο ανταγωνισμός των γειτόνων μαζί με τις κρατούσες αντίξοες παγκόσμιες συνθήκες εγείρουν φόβους ότι μόνο τα ανταλλάγματα θα δώσει η χώρα...

Ευτυχώς, λοιπόν, που άργησε η Ελλάδα και χάνει την ευκαιρία αξιοποίησης της αγοράς του γκολφ! Διότι ακριβώς επειδή αναπτύσσεται αλλού και η αγορά είναι κορεσμένη διεθνώς, η χώρα πρέπει να μείνει πίσω!

Δυστυχώς, όμως, άργησε γιατί έχασε και χάνει πολλές άλλες ευκαιρίες να αναπτύξει σωστά το τουριστικό προϊόν της και τη συνολική οικονομία της. Γιατί κατέστρεψε τους φυσικούς πόρους και το περιβάλλον της, γιατί δεν διαχειρίστηκε συνετά τους πακτωλούς των κονδυλίων που εισέπραξε, γιατί έκανε σφάλματα όπως το να εισάγει ξένα υλικά και άϋλα προϊόντα (τρενάκια τουριστικά, πισίνες, γκολφ, κ.ά.) και να γίνεται ευάλωτη και τρωτή στα καπρίτσια των καιρών, γιατί, γιατί, γιατί... Τώρα είναι πια καιρός να αποκαταστήσει πρώτα τις πληγές στο φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον της και να χρησιμοποιήσει φυσικούς, πολιτιστικούς και οικονομικούς πόρους για να διαφοροποιηθεί από τους άλλους προορισμούς δράττοντας τις πραγματικές ευκαιρίες – τη μεγάλη ζήτηση για το αυθεντικό της προϊόν ...που ακόμα δεν έχει παράγει. Οι τουρίστες, και οι υψηλοί και οι χαμηλοί, αλλά κυρίως αυτοί που αγαπάνε τούτο τον τόπο θα έρθουν μόνοι τους, χωρίς βοήθεια και χωρίς μπαλάκια γκολφ να τους καλούν.

Ελένη Καπετανάκη-Μπριασούλη, καθηγήτρια
Τμήμα Γεωγραφίας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου
e.briassouli@aegean.gr

19 Ιαν 2011

Για την εκποίηση δημόσιων εκτάσεων στη Ρόδο και τα γήπεδα γκολφ


ΔΙΚΤΥΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ ΑΙΓΑΙΟΥ
ΜΠΟΝΑΒΕΝΤΟΥΡΑ 2, ΑΝΩ ΣΥΡΟΣ, ΤΚ 84100
Τηλ. 2281360812, 2282022929
www.eyploia.gr

17 Ιανουαρίου 2011

Το Δίκτυο Οικολογικών Οργανώσεων Αιγαίου συνυπογράφει την ανακοίνωση* και στηρίζει τις πρωτοβουλίες των περιβαλλοντικών Συλλόγων της Ρόδου απέναντι στην εκποίηση δημόσιων εκτάσεων από την Κυβέρνηση στις περιοχές της Αφάντου και του Πρασονησίου, με ενδεικτική χρήση την εξόχως ‘βιώσιμη’ κατασκευή εγκαταστάσεων γκολφ. Πρόκειται για μία εντελώς αβασάνιστη και άστοχη αναπτυξιακή επιλογή, αφού αφενός, όπως επισημαίνουν οι περιβαλλοντικές οργανώσεις, με την υλοποίησή της αναμένεται να επιδεινωθεί ακόμα περισσότερο η κατάσταση με τους φυσικούς πόρους του νησιού, με πρώτο το νερό, αφετέρου το συγκεκριμένο τουριστικό πρότυπο με την κατασκευή γηπέδων γκολφ στη Μεσόγειο έχει ήδη αποδειχτεί μη αποδοτικό για τις τοπικές οικονομίες και περιβαλλοντικά μη βιώσιμο, όπως έχει επισημάνει σε άρθρα** και εργασίες της και η Καθηγήτρια του Παν/μίου Αιγαίου κα. Ελένη Μπριασούλη, που έχει επισταμένως ασχοληθεί με το ζήτημα.
Η εκποίηση δημόσιων εκτάσεων, μέσω της συγκρότησης Γεν. Γραμματείας Αξιοποίησης Δημόσιας Ακίνητης Περιουσίας, πολλές από τις οποίες φιλοξενούν οικοσυστήματα ιδιαίτερης αξίας και είναι ενταγμένες στο δίκτυο NATURA (Πρασονήσι-Ρόδος, ‘Φωνή της Αμερικής’-Δέλτα του Νέστου κ.α.) αποτελεί έναν ακόμη κρίκο στην περιβαλλοντική εκτροπή στην οποία επιδίδεται η Κυβέρνηση. Συνεχίζοντας την τακτική δεκαετιών να προσφέρεται κάθε πιθανή διευκόλυνση σε μεγάλα επενδυτικά κεφάλαια και σε εργολάβους για να ‘ανυψώσουν’ τους οικονομικούς δείκτες, το φυσικό περιβάλλον της χώρας είναι τελικά χαμένο σε οποιαδήποτε συνθήκη: σε συνθήκες ευημερίας θυσιάζεται για να μην επιβραδυνθεί η αναπτυξιακή πορεία. Σε συνθήκες ύφεσης πρέπει να θυσιαστεί για την ανάκαμψη, δήθεν, της εθνικής οικονομίας.
Θέση του Δικτύου είναι πως η ανάσχεση της υποβάθμισης του φυσικού περιβάλλοντος πρέπει να αποτελεί τον άξονα πάνω στον οποίο θα στηρίζονται οι κεντρικές και τοπικές αναπτυξιακές πολιτικές. Επειδή, όμως, η πραγματικότητα δείχνει ότι διαχρονικά κάτι τέτοιο δεν αποτελεί προτεραιότητα των κυβερνώντων, απομένει στις τοπικές κοινωνίες να χαράξουν μία κοινωνική και οικονομική διαδρομή διαφορετική από το στρεβλό αναπτυξιακό πρότυπο που συνεχίζεται να προωθείται και τις συνέπειες του έχουν βιώσει επί μακρόν, με επενδύσεις που όχι μόνο δε εναρμονίζονται με την τοπική κλίμακα, αλλά τελικά περισσότερο πλήττουν τους φυσικούς πόρους και την οικολογική βιωσιμότητα παρά προσφέρουν οφέλη.
*Βλ.εδώ την ανακοίνωση των 5 περιβαλλοντικών οργανώσεων
** Βλ. εδώ πρόσφατο άρθρο της Καθηγήτριας κ. Μπριασούλη

17 Ιαν 2011

ΠΕΝΑ: Αγροτουρισμός - Τουρισμός Υπαίθρου


Η Πανελλήνια Ένωση Νέων Αγροτών-ΠΕΝΑ ενδιαφέρεται για την καθημερινή επιβίωση κάθε επαγγελματία αγρότη, και κυρίως εστιάζει την προσοχή της στην καταξίωση των αγροτικών επαγγελμάτων και την εξασφάλιση της βιωσιμότητας όλων των αγροτικών επαγγελμάτων στο μέλλον, μεταξύ των οποίων και ο αγροτουρισμός. Με αφορμή την προδημοσίευση της Προκήρυξης του ΕΣΠΑ 2007-2013 για τον ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟ ΤΟΥΡΙΣΜΟ ο πρόεδρος της ΠΕΝΑ κ. Β. Γιαννόπουλος επεσήμανε για πολλοστή φορά θέματα του Αγροτουρισμού.

Ο Αγροτουρισμός είναι αγροτικό επάγγελμα. Ο Τουρισμός Υπαίθρου είναι τουριστικό επάγγελμα. Αγροτουρισμός είναι τουριστικές υπηρεσίες από μια αγροτική οικογένεια. Ο Τουρισμός Υπαίθρου είναι τουριστικές υπηρεσίες από έναν επαγγελματία. Ο Αγροτουρισμός υπάγεται και υποστηρίζεται από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων. Ο Τουρισμός Υπαίθρου υπάγεται και υποστηρίζεται από το Υπουργείο Πολιτισμού & Τουρισμού. Ο αγρότης που προσφέρει Αγροτουρισμό πρέπει να είναι ασφαλισμένος στον ΟΓΑ. Ο επαγγελματίας του Τουρισμού Υπαίθρου πρέπει να είναι ασφαλισμένος στον ΟΑΕΕ. Στα αγγλικά ο Αγροτουρισμός ορίζεται ως Agrotourism. Στα αγγλικά ο Τουρισμός Υπαίθρου ορίζεται ως Rural Tourism. Στην υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση υπάρχει ξεκαθαρισμένο θεσμικό πλαίσιο. Στην Ελλάδα δεν έχει ακόμα ορισθεί το θεσμικό πλαίσιο.

Μέχρι σήμερα τα χρήματα που είχαν εξασφαλισθεί, με πολλούς αγώνες, από τους αγρότες για την αγροτική ανάπτυξη, υφάρπαζαν όλοι όσοι δήλωναν ότι θα κάνουν «τάχα» Αγροτουρισμό, χωρίς όμως να γίνονται αγρότες. Έτσι διάφοροι «μη αγρότες» και στερούσαν τα χρήματα από τους αγρότες και δημιούργησαν ένα υβριδικό σχήμα, όπου μη αγρότες πήραν χρήματα για αγροτουρισμό, και ποτέ δεν ενέταξαν τις μονάδες τους στον Αγροτουρισμό, διότι απλούστατα δεν υπήρξε ποτέ μέχρι σήμερα θεσμοθέτηση του Αγροτουρισμού.

Ο Αγροτουρισμός, ως κομμάτι αγροτικών υπηρεσιών, ήταν πάντα η «κρέμα της κρέμας» των αγροτικών επαγγελμάτων και αποτέλεσε στόχο κλοπής και υπεξαίρεσης από τους επιτήδειους μη αγρότες, που εξασφάλιζαν πρόσβαση σε αυτόν, λόγω έλλειψης θεσμικού πλαισίου. Με αυτόν τον τρόπο «έκλειναν» τις δυνατότητες επαγγελματικής επιβίωσης στους αγρότες και τους εξωθούσαν σε απλούς εργάτες γης, ενώ η σύγχρονη οικονομική πραγματικότητα επιβάλει πολυαπασχόληση.

Οι Αναπτυξιακές που ήταν υπεύθυνες για την «απορρόφηση» των χρημάτων από τα προγράμματα των αγροτών, θεώρησαν, όπως φαίνεται εκ του αποτελέσματος, ποιο εύκολο να μοιράσουν τις επιχορηγήσεις της ΕΕ σε όποιον ήταν πιο εύκολος. Χωρίς εντατική ενημέρωση των αγροτών, χωρίς εξασφάλιση της χρηματοδότησης και υποστήριξης των αγροτών, τα χρήματα της αγροτικής ανάπτυξης τα τελευταία 20 χρόνια πήγαιναν σε όποιον ήταν πιο κοντά στις Αναπτυξιακές, και από ότι φαίνεται αυτοί δεν ήταν οι αγρότες, παρά το ότι σε πολλές Αναπτυξιακές ήταν μέτοχοι και Ενώσεις Αγροτικών Συνεταιρισμών.

Τελικά, σε μια κατάσταση που έχει όλα τα χαρακτηριστικά της «απάτης» προς την ΕΕ και της «συνωμοτικής πρακτικής» των αστών εναντίον των αγροτών, τα χρήματα της αγροτικής ανάπτυξης των αγροτών και της πολυαπασχόλησης των αγροτών, πήγαν σε «έξυπνους» επενδυτές, των οποίων το τελικό αντικείμενο δεν ήταν Αγροτουρισμός. Το ονόμαζαν και το διαφήμιζαν σαν Αγροτουρισμό στα περιοδικά και στα συνέδρια, αλλά ήταν ξενοδοχεία ή ενοικιαζόμενα δωμάτια ή επιπλωμένα διαμερίσματα ή ενοικιαζόμενες επαύλεις ή εστιατόρια ή ταβέρνες ή καφενεία ή εργαστήρια μεταποίησης ή ή κλπ, πάντως δεν ήταν ΚΑΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ, διότι απλά δεν τα λειτουργεί αγρότης ή αγρότισσα.

Ο Αγροτουρισμός είναι προσφορά τουριστικών υπηρεσιών (ξενώνας, εστιατόριο, ταβέρνα, εργαστήριο, ξεναγήσεις, εκδηλώσεις κλπ) ενώ ταυτόχρονα το κύριο εισόδημά τους είναι από την καλλιέργεια χωραφιών ή εκτροφή ζώων ή το ψάρεμα ή την δασοκομία. Και οι Νέοι Αγρότες θέλουν ελεύθερο όλο το εύρος των αγροτικών τους επαγγελμάτων.

Το 2010 επιτέλους ξεκίνησαν τα προγράμματα της μορφής LEADER, του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης-Α.ΜΠΑΛΤΑΤΖΗΣ 2007-2013, αλλά δυστυχώς χωρίς το θεσμικό πλαίσιο του Αγροτουρισμού ακόμα. Φοβόμαστε ότι πάλι θα γίνει «πάρτυ» εις βάρος των αγροτών, από επιτήδειους.

ΤΕΛΙΚΑ έγινε αυτό που τα τελευταία τέσσερα συνεχή χρόνια αναγράφεται επιμόνως, δηλαδή έγινε προδημοσίευση της προκήρυξης από το ΕΣΠΑ για τον Εναλλακτικό Τουρισμό που είναι: Αθλητικός τουρισμός αναψυχής, Πολιτιστικός τουρισμός, Θαλάσσιος τουρισμός, Γαστρονομικός τουρισμός, Τουρισμό υγείας-ευεξίας & Τουρισμός υπαίθρου.

Επιτέλους από σήμερα δεν έχουν κάποιοι την πολιτική δικαιολογία, ότι «νομίζαμε ότι τα λεφτά για τον Αγροτουρισμό είναι για όλους, και όχι μόνο για τους αγρότες». Η επίσημη προδημοσίευση της προκήρυξης του ΕΣΠΑ για τον Τουρισμό Υπαίθρου υπαγορεύει το φρενάρισμα της κατασπατάλησης των χρημάτων (LEADER, ΠΑΑ) των αγροτών σε οποιονδήποτε. Όποιος θέλει να κάνει Αγροτουρισμό πρέπει να εξασφαλίζει ότι είναι, ή ότι θα γίνει, αγρότης. Όλοι οι άλλοι ελεύθερα μπορούν να κάνουν επενδύσεις από το ΕΣΠΑ στον Τουρισμό Υπαίθρου. Ο Τουρισμός Υπαίθρου έχει τα εξωτερικά χαρακτηριστικά του Αγροτουρισμού, μόνο που μπορεί να τον κάνει οποιοσδήποτε.

Όλοι λοιπόν οι μη αγρότες μπορούν, αν θέλουν να προσφέρουν εναλλακτική μορφή τουρισμού-Τουρισμό Υπαίθρου, να επιδοτηθούν από το ΕΣΠΑ και να σταματήσουν να λεηλατούν-υφαρπάζουν τα χρήματα που είναι για αγρότες στο ΠΑΑ 2007-13 και ειδικότερα στο LEADER. ¶λλωστε στο LEADER I, για όσους θυμούνται, οι χρηματοδοτήσεις για τον αγροτουρισμό πήγαιναν μόνο σε αγρότες. Ακολούθως στα LEADER II & LEADER+ «αλλοιωθήκαν» τα κριτήρια και τα χρήματα των αγροτών «γλίστρησαν» σε κάθε έναν που είχε πρόσβαση στις Αναπτυξιακές, πάντα χωρίς να υπάρχει θεσμικό πλαίσιο για τον αγροτουρισμό, αλλά και πάντα «εν ονόματι» του Αγροτουρισμού. Τόσο μεγάλη ήταν η ασάφεια και η σύγχυση για τον Αγροτουρισμόκαι τον Τουρισμό Υπάιθρου, που ο ΟΑΕΕ έστειλε χαρτιά οφειλής και σε αγρότες, για τις πραγματικές δικές τους αγροτουριστικές μονάδες, που είναι ακόμα σε εκκρεμότητα.

Η συνεχής υφαρπαγή του αντικειμένου των αγροτικών επαγγελμάτων (μεταξύ των οποίων η μεταποίηση, η εμπορία της δικιάς τους παραγωγής, ο αγροτουρισμός, οι υπηρεσίες με τα αγροτικά τους μηχανήματα, κλπ) η/και οι αποκλεισμοί ή εκχωρήσεις, ωθούν τους αγρότες σε απεγνωσμένες κινήσεις. Η ασφαλιστική βαλβίδα της παροχής αγροτικών υπηρεσιών όταν σφραγίζεται δημιουργεί εκρηκτικές καταστάσεις, και σήμερα και στο μέλλον, για το οποίο και ενδιαφέρονται κυρίως και σχεδόν αποκλειστικά οι Νέοι Αγρότες, διότι θέλουν και μπορούν να έχουν μέλλον στα αγροτικά επαγγέλματα που επέλεξαν.

Ας ενημερωθούν και οι διάφορες Αναπτυξιακές Εταιρίες, που με την επικίνδυνη επιλογή τους (για να μην την χαρακτηρίσουμε δολιότητα) «κλέψανε» τα χρήματα των αγροτών και δημιούργησαν πολλά ουσιαστικά προβλήματα στην αγροτική ανάπτυξη. Ακόμα και η ορολογία «φυσικά πρόσωπα που ασκούν δραστηριότητα σε γεωργική εκμετάλλευση, κατά κύρια ή μερική απασχόληση κατά την στιγμή της υποβολής της αίτησης» δεν προστατεύει τα χρήματα, που εξασφαλίσθηκαν για τους αγρότες, από το «πάρτυ». Αυτήν την ορολογία την βρήκαμε σε πρόγραμμα LEADER που προσπαθεί να «ξεπλύνει» τα 7.750.000,00¤ Δημόσιας Δαπάνης που θα έπρεπε να πάνε όλα σε αγρότες, προσφέροντας μόνο 1.242.000,00¤ για αγρότες, που είναι πάλι «νοθευμένοι».

Μερικά από τα προβλήματα που έχει αυτή η υβριδική κατηγορία των αστών που έχουν μονάδες που τις διαφημίζουν ως αγροτουριστικές, είναι ότι θέλουν να μπορούν να έχουν τις πρόνοιες που έχουν οι αγρότες, χωρίς όμως να θέλουν να γίνουν πραγματικοί αγρότες. Η συνεχιζόμενη θεσμική ασάφεια, που είναι σήμερα μια υπαρκτή κατάσταση, θα δημιουργήσει νέες δυσκολίες στην άσκηση των αγροτικών επαγγελμάτων, πάλι εις βάρος των αγροτών, και κυρίως των νέων αγροτών στο μέλλον.

Η ΠΕΝΑ χειροκρότησε την διασάφηση σε Γνώμη της Οικονομικής & Κοινωνικής Επιτροπής το 2008 του όρου Αγροτουρισμός, επεσήμανε τις δυσλειτουργίες από την υβριδική κατάσταση το 2009, και μετείχε με τον Γεν. Γραμματέα της ΠΕΝΑ κ. Λ. Πολυμενάκο και την κα Γ. Δρόσου-Παγίδα στην Ομάδα για τον Αγροτουρισμό, χωρίς μέχρι σήμερα αποτελέσματα.

Για να μην διογκώνεται συνεχώς το πρόβλημα η ΠΕΝΑ ζητά οι χρηματοδοτήσεις από το ΠΑΑ-Α.ΜΠΑΛΤΑΤΖΗΣ 2007-2013 (LEADER κλπ) να πηγαίνουν μόνο σε αγρότες και οι χρηματοδοτήσεις από το ΕΣΠΑ 2007-2013 να πηγαίνουν σε όλους τους μη αγρότες.

Ίσως τότε να μπορούμε να αξιολογήσουμε καλύτερα αν «πιάνουν τόπο» οι αναπτυξιακές προσπάθειες όλων υμών των Ευρωπαίων φορολογουμένων, αγροτών και μη αγροτών.

(Για την καταγραφή, Δημήτρης Μιχαηλίδης, 6998282382)

10 Ιαν 2011

Μεγάλη Τουριστική Επένδυση στον Έξαρχο Αταλάντης: Είναι και παραμένει “Βατοπαίδι της Λοκρίδας”

Ήταν αναμενόμενη η απόφαση του ΣΧΟΠ της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας να προχωρήσει στην έγκριση του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΓΠΣ) της Αταλάντης και κυρίως στην πρόβλεψη της πολεοδόμησης των 12,5 χιλιάδων στρεμμάτων στην περιοχή του Εξάρχου για τη Μεγάλη Τουριστική Επένδυση του ATALANTI HILLS. Αναμενόμενη, γιατί η ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας ήταν και είναι μονόπλευρη, έως ανύπαρκτη• οι δε υπεύθυνοι και αρμόδιοι φορείς, για να ενημερώσουν, ήταν και είναι απόντες. Με αποτέλεσμα, να μην υπάρξουν ουσιαστικές αντιδράσεις από την τοπική κοινωνία και τις συλλογικότητες της περιοχής. Ελάχιστοι που τόλμησαν να εκφράσουν αρνητική άποψη, σταμάτησαν εξαιτίας, κυρίως, μιας ιδιόμορφης τρομοκρατίας που επιβλήθηκε από διάφορους παράγοντες.

Ρωτάμε: Δεν έπρεπε το Τεχνικό Επιμελητήριο, ως σύμβουλος της πολιτείας, να κάνει μια ημερίδα στην Αταλάντη για να συζητηθεί το θέμα και να συμμετάσχουν όλοι όσοι μπορούν να εκφράσουν άποψη για ένα τόσο σημαντικό ζήτημα, πέρα από τους εκπροσώπους της εταιρείας; Δεν έπρεπε η ΤΕΔΚ της Φθιώτιδας να κάνει κάτι ανάλογο και φυσικά η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, πριν ο Νομάρχης γίνει υπέρμαχος του ATALANTIS HILLS χαρακτηρίζοντας τη φερόμενη επένδυση των 2 δις ευρώ, σκανδαλωδώς, “αγροτουριστική”;

Η υπόθεση ήταν και παραμένει “Βατοπαίδι της Λοκρίδας”, το δε ΓΠΣ και η απόφαση έγκρισης από το ΣΧΟΠ της Περιφέρειας χαρακτηρίζεται από πολλές τουλάχιστον ελλείψεις σε ό,τι αφορά στην έννοια της αειφορίας και της βιωσιμότητας, σε ό,τι αφορά στην εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου για την Καταπολέμηση της Απερήμωσης και της Διαχείρισης των Υδατικών Πόρων, σε ό,τι αφορά στη σκοπιμότητα μιας τέτοιου μεγέθους και τέτοιου χαρακτήρα οικιστικής ανάπτυξης και επένδυσης. Παραμένει βέβαια “Βατοπαίδι” και σκάνδαλο διότι έγινε η μεταβίβαση/πώληση χωρίς να έχει αποσαφηνιστεί το ιδιοκτησιακό και όντας δασικός ο χαρακτήρας της έκτασης.

Το ΓΠΣ φυσικά και δεν απαντάει αν είναι ή δεν είναι νόμιμη η μεταβίβαση της έκτασης των 12,5 χιλιάδων στρεμμάτων. Πολύ δε περισσότερο τη στιγμή που το θέμα έχει εδώ και 2,5 χρόνια (Ιούλιος 2008) παραπεμθεί στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους για το ιδιοκτησιακό καθεστώς (τα 7/15 της έκτασης φέρεται ότι ανήκουν στο δημόσιο) και για τον δασικό χαρακτήρα της περιοχής (το όρος Χλωμό από τη μεριά του Εξάρχου καλύπτεται πλήρως από πουρναρόδασος, αυτό δεν μπορεί να το αμφισβητήσει κανείς…). Το ΓΠΣ καθορίζει μόνο τις χρήσεις γης για όποιον, και αν, κάνει ο,τιδήποτε στο μέλλον.

Η αρμοδιότητα της έγκρισης/επικύρωσης από μέρους της Περιφέρειας της απόφασης του ΣΧΟΠ παραμένει στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση (διορισμένη) και όχι στην αιρετή και στον νέο Περιφερειάρχη. Γι’ αυτό καλούμε τη Γενική Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Θεσσαλίας – Στερεάς Ελλάδας κ. Καλλιόπη Γερακούδη να μην βιαστεί να επικυρώσει την έγκριση του ΓΠΣ της Αταλάντης και να πάρει υπόψη της τις ενστάσεις για την ουσία αλλά και για την νομιμότητα της υπόθεσης. Καλούμε επίσης τον νέο αιρετό Περιφερειάρχη να ενημερωθεί πλήρως για το θέμα και να κινήσει τη διαδικασία ακύρωσης της απόφασης του ΣΧΟΠ λαμβάνοντας υπόψη όλα τα νέα δεδομένα, που αφορούν στην ήπια βιώσιμη περιφερειακή πολυκεντρική οικονομική και κοινωνική ευημερία/ανάπτυξη της Στερεάς Ελλάδας.

Με λίγα λόγια, το θέμα της Μεγάλης Τουριστικής Επένδυσης στον Έξαρχο δεν αφορά μόνο την περιοχή της Αταλάντης. Αφορά άμεσα και τη Βοιωτία για το υδατικό δυναμικό της περιοχής αφορά και συνολικά την Περιφέρεια για τις χρηματοδοτήσεις του Αναπτυξιακού Νόμου. Πρόκειται γα ένα φαραωνικό έργο αμφίβολης προοπτικής και σκοπιμότητας, που κατασπαταλά φυσικούς και οικονομικούς πόρους και είναι σε πλήρη αντίθεση με τις έννοιες της αειφορίας και της βιωσιμότητας